Mesafeli Satış Sözleşmesi Nedir?

Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.

Bu sebeple tüketici hukuku anlamında mesafeli sözleşmenin taraflarından biri tüketici diğer tarafı mal veya hizmeti sağlayan satıcı/sağlayıcıdır. Bir satış sözleşmesi, taraflar karşı karşıya gelmeksizin uzaktan iletişim araçlarıyla kurulmuş olsa bile, tarafları tüketici - tüketici ya da satıcı - satıcı ise mesafeli sözleşmelere ilişkin hükümler uygulanamaz.

Kanuna göre ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi tüketici denir.

Kanun satıcıyı ise, kamu tüzel kişileri de dâhil edilerek ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye mal sunan ya da mal sunanın adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişi satıcı olarak tanımlanırken, tüketiciye hizmet sunan ya da hizmet sunanın adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişi sağlayıcı olarak tanımlanmıştır.

Mesafeli satış sözleşmesi;

● Tam iki tarafa borç yükleyen,

● Karşılıklı edim içeren ivazlı,

● Rızai bir sözleşmedir.

İletişim araçları vasıtasıyla yapılan bu sözleşmede satıcının mal sunma borcuna karşılık, tüketicinin asli edim yükümlülüğü ise kararlaştırılan bedeli alıcıya ödemektir.

Mesafeli satış sözleşmesi bir taahhüt işlemi olup, sözleşmenin yapılmasıyla mülkiyet tüketiciye geçmeyecek yalnızca zilyetliği ve mülkiyeti tüketiciye geçirme borcu doğacaktır.

MESAFELİ SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI

1 ) Fiziken Karşı Karşıya Gelmeme Unsuru:

Kanun koyucu “satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın” ibaresini belirtmiş olup, tarafların sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere bir an bile karşı karşıya gelmesi durumunda mesafeli satış sözleşmesi kurulmaz.

Bununla birlikte taraf kavramına ise yalnızca tüketici ve satıcı değil, aynı zamanda bu kişilerin temsilcileri ile mal ve hizmetlerin tanıtımı amacıyla görevli ifa yardımcıları da girer.

2 ) Uzaktan İletişim Araçlarının Kullanılması Unsuru:

Kanun koyucu bu unsura “yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak” olarak belirtmiş olup, uzaktan iletişim araçlarının nelerden ibaret olduğunu saymamıştır.

Bunun yanı sıra yönetmelik ise bu araçları “...mektup, katalog, telefon, faks, radyo, televizyon, elektronik posta mesajı, kısa mesaj, internet gibi fiziksel olarak karşı karşıya gelinmeksizin sözleşme kurulmasına imkân veren her türlü araç veya ortam...” şeklinde belirtmiştir.

Mesafeli sözleşmelerin unsurlarına sahip bir mesafeli satış sözleşmesinin kurulması sürecinde ve kurulması anında mutlaka aynı uzaktan iletişim aracının kullanılması zorunluluğu bulunmamaktadır.

3 ) Mesafeli Pazarlama Sisteminin Varlığı Unsuru:

Sözleşmenin bir diğer unsurlarından olan bir pazarlama sistemi olması unsuru da satıcı veya sağlayıcı tarafından mal ve hizmetlerin uzaktan pazarlanması amacıyla düzenlenmiş bir sistemin olmasıdır.

Yani uzaktan pazarlamaya yönelik bir organizasyonun var olması aranır. Bu sistemin tek seferlik, istisnai, tesadüfî bir durum olmaması, satıcının mesafeli sürüme yönelik olarak personel ve teknik alt yapısının hazır olması, düzenli ve sistemli bir şekilde mal ve hizmet sürümünü bu sistem dâhilinde yapması gerekmektedir.

MESAFELİ SATIŞ SÖZLEŞMESİNDE CAYMA  

 

Satıcı veya sağlayıcı, tüketici siparişi onaylamadan hemen önce, verilen siparişin ödeme yükümlülüğü anlamına geldiği hususunda tüketiciyi açık ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirmek zorundadır. Aksi halde tüketici siparişi ile bağlı değildir.

Bununla birlikte tüketici, ondört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Eğer tüketici cayma hakkı konusunda bilgilendirilmezse bu ondört günlük süreyle bağlı değildir.

Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.

Cayma hakkı süresi, hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulduğu gün; mal teslimine ilişkin sözleşmelerde ise tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün başlar. Ancak tüketici, sözleşmenin kurulmasından malın teslimine kadar olan süre içinde de cayma hakkını kullanabilir.

Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer.

TÜKETİCİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

● Tüketicinin asli yükümlülüğü sözleşmede kararlaştırılan bedeli satıcıya veya sağlayıcıya ödemektir.

● Tüketici cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimi yaptığından itibaren on gün içinde malı satıcıya göndermek zorundadır.

● Tüketici cayma süresi içinde malı, işleyişine, teknik özelliklerine ve kullanım talimatlarına uygun bir şekilde kullandığı takdirde meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir.

SATICI VE SAĞLAYICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

● Sözleşmede kararlaştırılan malı alıcıya teslim etmektir.

● Satıcı veya sağlayıcı tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde kendisine yapılan tüm ödemeleri iade etmekle yükümlüdür.

●  Satıcının iade için belirttiği taşıyıcı aracılığıyla malın geri gönderilmesi halinde, tüketici iadeye ilişkin masraflardan sorumlu tutulamaz. Satıcının ön bilgilendirmede iade için herhangi bir taşıyıcıyı belirtmediği durumda ise, tüketiciden iade masrafına ilişkin herhangi bir bedel talep edilemez.

MESAFELİ SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN İFASI VE MALIN TESLİMİ

 

Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı tarihten itibaren taahhüt ettiği süre içinde edimini yerine getirmek zorundadır. Bununla birlikte mal satışlarında bu süre her halükarda otuz günü geçemez.

Satıcı veya sağlayıcı bu hükmü yerine getirmezse tüketici sözleşmeyi feshedebilir.

Sipariş konusu mal ya da hizmet ediminin yerine getirilmesinin imkânsızlaştığı hallerde satıcı veya sağlayıcının bu durumu öğrendiği tarihten itibaren üç gün içinde tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirmesi ve varsa teslimat masrafları da dâhil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri bildirim tarihinden itibaren en geç on dört gün içinde iade etmesi zorunludur.

MESAFELİ SATIŞ SÖZLEŞMESİNDE ZARARDAN SORUMLULUK

Satıcı, malın tüketici ya da tüketicinin taşıyıcı dışında belirleyeceği üçüncü bir kişiye teslimine kadar oluşan kayıp ve hasarlardan sorumludur. Tüketicinin, satıcının belirlediği taşıyıcı dışında başka bir taşıyıcı ile malın gönderilmesini talep etmesi durumunda, malın ilgili taşıyıcıya tesliminden itibaren oluşabilecek kayıp ya da hasardan satıcı sorumlu değildir.

MESAFELİ SATIŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLAR

Mesafeli satış sözleşmesinden doğan uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce eğer dava konusu uyuşmazlığın değeri 30.000 TL (2022 yılı için) altında ise Tüketici Hakem heyetine başvurmak zorunludur.

Başvurular, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyetine yapılabilir. Tüketici hakem heyetinin bulunmadığı yerlerde ise başvurular o ilçe kaymakamlığına yapılabilir.

Bununla birlikte mesafeli satış sözleşmesinden doğan davalarda görevli mahkeme tüketici mahkemesidir.